وقتی هواپیما گم می‌شود، چه اتفاقی می افتد؟

در پی گم شدن هواپیمای مسافربری مصری که از پاریس به قاهره در حرکت بود، جفری پرایس (Jeffrey Price) پروفسور آمریکایی با بیش از ۳۰ سال تجربه در زمینه‌ی امنیت و حفاظت پرواز بر آن شد تا علت را بیابد و توضیح دهد که هنگام گم شدن یک هواپیمای در حال حرکت دقیقا چه اتفاقی روی می‌دهد. 

به طور معمول اولین نشانه‌های گم شدن یک هواپیما خارج شدن آن از رادار یا قطع ارتباطش با برج مراقبت است. این‌که چقدر طول می‌کشد تا به گم شدن هواپیما پی برده شود، بستگی به مکانی دارد که هواپیما در حرکت است. در جایی شلوغ و پر از هواپیما، ناپدید شدن هواپیما در لحظه آشکار می‌شود اما در جایی خلوت بین ۱۰ تا ۱۵ دقیقه طول می‌کشد تا برج مراقبت دریابد که از هواپیما خبری نیست. هنگامی‌که هواپیما بر فراز آب در حرکت است، باید ارتباطی پیوسته با برج مراقبت داشته باشد. 

به محض این‌که هواپیما از رادار خارج می‌شود، مسئول برج مراقبت با مسئولان  دیگر رادار‌ها ارتباط بر قرار می‌کند. اگر آن‌ها موفق به ردیابی هواپیما شوند که مشکل حل شده است اما اگر آن‌ها نیز هواپیمای مذکور را روی رادار خود نداشته باشند، مسئولان فرودگاه مقصد را در جریان قرار می‌دهند. 

پروتکل‌های بین‌المللی زیادی وجود دارند که می‌توانند در بازیابی هواپیمای گم شده موثر باشند. همه برای یافتن هواپیما مسئول هستند. در بسیاری از کشور‌ها ارتش نیز در جریان قرار می‌گیر‌د و آن‌ها نیز می‌توانند کمک‌های بفرستند. 

جستجو شامل جستجوی نیروی هوایی ارتش و کشتی‌های نیرویی دریایی نیز است. همچنین از قایق‌های غیر نظامی، هواپیما‌های مسافربری، روی رادار و چشم غیر مسلح نیز برای یافتن هواپیمای گم شده استفاده می‌شود. عده‌ای برای بازدید و یافتن نشانه به محلی می‌روند که تصور می‌شود هواپیما در آنجا سقوط کرده است.  کشتی‌های نیروی دریایی افرادی را برای جستجوی تکه‌های هواپیما در آب مامور می‌کنند. خلبان‌های هواپیما‌های مسافربری هنگامی که هوا تمیز و شفاف است به دنبال نشانه‌ای از هواپیمای گم شده می‌گردند. طبیعتاً از ارتفاع ۳۰۰۰۰ پایی چیز خاصی دیده نمی‌شود اما نوعی دوستی نزدیک و رابطه میان خلبانان وجود دارد که آن‌ها را ملزم به جستجویی هرچند بی‌اثر می‌کند.

معمولا فرودگاه مقصد پس از گم شدن هواپیما به سرعت در کانون توجه قرار می‌گیرد. کسی در آن فرودگاه باید تصمیم بگیرد که گم شدن هواپیما را اعلام کنند. این زمانی است که همراهان و خویشاوندان مسافران هواپیما منتظر آن‌ها هستند و پس از شنیدن خبر گم شدن هواپیما به دنبال شنیدن خبری از مسافرشان هستند. 

کم پیش می‌آید که هواپیمایی از مسیر خود منحرف شود. البته برای هواپیمای مالزی این اتفاق افتاد و پس از شلیک به سمتش، این هواپیما از مسیر خود منحرف شد. البته آن هواپیما از فراز اوکراین می‌گذشت و اوکراین نیز منطقه‌ای ناامن است. فرودگاه اما به دنبال تکه‌هایی از هواپیما جستجو‌هایی را انجام داد.

معمولا جستجو به دنبال هواپیما‌ها توسط کشوری انجام می‌گیرد که هواپیما متعلق به آن‌جا بوده و در مورد هواپیمای قاهره، مصر جستجو‌هایی را انجام داد. اگرچه همیشه در هواپیما‌ها افرادی با ملیت‌های مختلف حضور دارند. 

هریک از اعضای تیم جستجو، بعدی متفاوت از مسئله را در نظر می‌گیرند. به عنوان مثال یک نفر روی آب و هوا تحقیق می‌کند که آیا شرایط جوی خاصی برقرار بوده یا موردی مثل چاله‌ی هوایی از سوی خلبان گزارش شده است یا خیر، یا دیگری روی خود هواپیما تحقیق می‌کند. مثلا آخرین باری که سرویس شده کی بوده یا مشکلات مدل‌های مشابه این هواپیما چه بوده است. 

تحقیقات می‌توانند برای مدتی طولانی انجام بگیرند. به عنوان مثال تحقیق در خصوص هواپیمای فرانسوی گم شده نزدیک به ۲ سال طول کشید. و پس از آن تیم تحقیق باید به اعماق اقیانوس آرام رفته و جعبه سیاه را برای یافتن دلیلی پیدا کند. 

۲ جعبه‌ی سیاه در هواپیما وجود دارد که البته رنگ واقعی آن‌ها نارنجی است. یکی از آن‌ها صدای ۳۰ دقیقه‌ی آخر در اتاقک خلبان را که شامل صحبت‌های خلبان با کمک خلبان یا برج مراقبت می‌شود را ضبط می‌کند و دیگری اطلاعاتی نظیر سرعت هوا، ارتفاع و وضعیت سیستم‌های هواپیما را ثبت می‌کند. اگر امکان استفاده‌ی کامل و جامع از اطلاعات این دو جعبه باشد، به راحتی می‌توان فهمید که در هواپیما چه اتفاقی روی داده است. 

البته در برخی مواقع این تحقیقات نتیجه‌ای ندارند. گم شدن هواپیمای مالزی هنوز در ابهام قرار دارد و این در حالی است که دو هواپیمای دیگر نیز بدون دلیلی قانع کننده گم شده‌اند. در خصوص هواپیمای مصری از آنجایی که تکه‌های هواپیما پیدا شده‌اند، فهمیدن علت حادثه راحت‌تر است. تکه‌های هواپیما در کنار صدای ضبط شده و اطلاعات ثبت شده کمک زیادی به یافتن حقیقت می‌کند. 

حقیقت این است که این اتفاق برای هواپیمایی مصر افتاده است. کشوری که در سال‌های اخیر گفته می‌شود با تروریست رابطه دارد. اما ما به عنوان محقق باید بی‌طرف بمانیم و تنها زمانی نظر قطعی دهیم که به شواهدی کاملا واضح و آشکار دست یابیم.

- - , .
.