دریاچه ارومیه در چه حالی است؟

دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین دریاچه ایران و دومین دریاچه آب شور جهان است که یکی از جاذبه‌های طبیعی شمال‌غربی کشور به حساب می‌آید. اما این دریاچه از سال ۱۳۷۶ و ۱۳۷۶ با مشکل کم آبی و خشک سالی روبه‌رو شد و همین موضوع باعث شد که سطح آب آن به شدت کاهش یابد و حتی تبدیل به بحرانی برای مناطق اطراف شود.

البته در کنار خشک‌سالی، برداشت بی‌رویه از آب این دریاچه یا آب‌های ورودی به آن نیز باعث کاهش سطح آب دریاچه ارومیه شد و تمام این عوامل دست به دست هم دادند تا اینکه شوره‌زاری به وسعت ۵ هزار کیلومتر مربع تشکیل شد. البته این شوره‌‌زار گاهی باعث ایجاد طوفان‌های نمکی در مناطق اطراف می‌شود. اقدامات مختلفی در خصوص احیای دریاچه ارومیه و مقابله با طوفان‌های نمکی صورت گرفته است که کشت گونه‌های مقاوم یکی از فعالیت‌های انجام شده برای کنترل این طوفان‌ها بوده است.

دولت برنامه‌ای ۱۰ ساله برای احیای دریاچه ارومیه در نظر گرفته است که در این مدت قرار بر این است که سطح تراز اکولوژیک این دریاچه به ۱۲۷۴ متر از سطح آب‌های آزاد برسد. دولت برای احیای این دریاچه ۲۹ پروژه و ۱۰۱ زیرپروژه در نظر گرفته که ۷۲ مورد از ۱۰ طرح آن‌ها در حال انجام است. هزینه پیش‌بینی شده برای این طرح نیز ۱۲ هزار میلیارد تومان است.

در حال حاضر ۲۸۰۰ کیلومتر مربع از این دریاچه توسط آب پوشیده شده است که امیدوار کننده به نظر می‌رسد. اما باید توجه داشت که احیای این دریاچه در چند مرحله صورت می‌گیرد که اکنون مرحله تثبیت در حال انجام است و با عبور از این وحله، مرحله احیا آغاز خواهد شد.

جدیدترین نقشه هوایی از دریاچه ارومیه

در حال حاضر می‌توان گفت نسبت به سال‌های گذشته، دریاچه ارومیه حال خوبی دارد و فرآیند تثبیت آن نیز بر اساس زمان‌بندی پیش می‌رود و ارتفاع آب آن در خرداد ماه امسال نسبت به سال گذشته ۵۲ سانتی‌متر افزایش یافته است و تراز آب ۱۲۷۰/۶۱ سانتی‌متری را داشت. از جمله اقداماتی که تاکنون برای احیای دریاچه ارومیه انجام شده است می‌توان به لایروبی رودخانه‌هایی که ورودی آب دریاچه به حساب می‌آیند و رهاسازی آب سد‌های حوزه آبریز این دریاچه اشاره کرد. البته به دلیل اینکه آب دریاچه در حال حاضر بالا آمده است نمک‌های آن حل شده‌اند و امکان قایقرانی در این دریاچه وجود دارد.

در حال حاضر آب دریاچه ارومیه روزانه ۰/۵ سانتی‌متر مربع تبخیر می‌شود و انتظار می‌رود این موضوع تا پایان شهریور ماه ۴۵ سانتی‌متر مربع از ارتفاع آب آن را کاهش دهد. لازم به ذکر است در حال حاضر ۵۰ درصد از بستر دریاچه ارومیه توسط آب پوشانده شده است. امسال سطح آب این دریاچه نسبت به سال گذشته حدود نیم متر افزایش یافته و این میزان نسبت به ابتدای سال آبی جاری یک متر بوده است.

تونلی نیز برای انتقال آب از کانی در حال احداث است که بر اساس زمان‌بندی، عملیات آن در سال ۱۳۹۷ به اتمام می‌رسد. طبق برنامه قرار است که روزانه ۱۵ متر از این تونل حفاری شود.

بر اساس گفته وزیر نیرو، قرار است ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه انتقال یابد که برنامه آن در دست انجام است. وی همچنین اشاره کرده پساب تصویه‌خانه دوم فاضلاب تبریز نیز تنها باید به این دریاچه انتقال یابد و البته فرآیند تصویه نیز با بررسی‌های زیادی انجام می‌شود تا پساب انتقالی عاری از هرگونه آلودگی باشد. در حقیقت یکی از اصلی‌ترین مشکلات دریاچه ارومیه، وجود محدودیت در ورود منابع آبی است. البته در احیای دریاچه ارومیه صرفه‌جویی مردم و کشاورزان اطراف دریاچه نیز بسیار حائز اهمیت است.

با به اتمام رسیدن مرحله تثبیت، گام احیا آغاز می‌شود که در جریان آن انتقال آب حوضه به حوضه، انتقال پساب شهر‌های بزرگی نظیر ارومیه و تبریز، آبیاری تحت فشار و مدیریت بهتر منابع آبی صورت خواهد گرفت. مرحله احیا نیز ادامه می‌یابد تا اینکه تراز آب دریا به تراز اکولوژیک ۱۲۷۴/۱ متری و حجم ۱۴/۵ میلیارد متر مکعبی برسد. در تراز اکولوژیکی شرایط برای زندگی آرمیتا (تنها موجود زنده دریاچه ارومیه) مهیا می‌شود.

لازم به ذکر است دریاچه ارومیه در حال حاضر قرمز رنگ شده است و مدیر دفتر استانی احیای دریاچه ارومیه دلیل این موضوع را آغاز رشد آرمیتا و جلبک‌های دریاچه می‌داند. وی آخرین تراز دریاچه را نیز  ۱۲۷۰/۹۵ متر بالاتر از سطح آب‌های آزاد اعلام کرده و این نشان‌دهنده وجود تبخیر در دریا است.